In de Indiase cultuur is het heel gebruikelijk dat je de voeten aanraakt van mensen die ouder en wijzer zijn dan jij[1]. Dat kunnen ouders, schoonouders of grootouders zijn. Maar dat kunnen ook leraren, goeroe’s of hooggeplaatste mensen zijn. Het tonen van respect op deze wijze kan ook samen gaan met een verschil in kaste. Brahmanen worden bijvoorbeeld ook zo begroet.
Deze traditie heet Charanasparsha[2]. Het is een van de vormen van Pranama[3], respectvolle begroeting, waar ook de begroeting Namaste onder valt. Degene voor wie je buigt, zal je meestal zegenen met de woorden: “Dat je lang mag leven”.
Door de voeten van de ander aan te raken toon je respect. Je zet je eigen trots opzij en accepteert de levenswijsheid van de ander. Je stemt ermee in dat je deze wijsheid doorgeeft aan een volgende generatie.
Ik vind dit een mooie gedachte. In Nederland hebben we te maken met een individualistische samenleving. We hebben ieder onze eigen mening en zetten ons vaak af tegen de oudere generatie. Wij kennen in Nederland niet zoveel gebruiken
Spreuken
In het Bijbelboek Spreuken worden we als christenen opgeroepen om met respect met de oudere generatie om te gaan. We hoeven daarbij niet als een ritueel de voeten van anderen aan te raken. Maar we mogen dat respect wel laten zien in hoe met hen omgaan en over hen denken en spreken. Hun levenswijsheid en lessen kunnen we gebruiken in ons leven.
“Jonge mensen worden bewonderd om hun kracht, oude mensen worden bewonderd om hun wijsheid[4].”
Je zou kunnen zeggen: oude mensen hebben de kracht van jonge mensen nodig. Maar jonge mensen de wijsheid van ouderen.
De oudere generatie kan tips en hulp geven voor het dagelijks leven en hen voorbereiden op de toekomst. Jongeren kunnen van ouderen leren hoe ze met God en met mensen om kunnen gaan, zoals luisteren naar de wijsheid van God, eerbied voor God, respect hebben voor elkaar, de waarheid spreken, eerlijk zijn en rechtvaardigheid. Dit zijn waarden waar het over gaat in het bijbelboek Spreuken.
Wijsheid krijgen
Hoe kom je aan de wijsheid? ‘Luister naar raad, laat je onderwijzen, uiteindelijk maakt het je wijs’. Dat is een ander advies uit het bijbelboek Spreuken[5]. Om wijsheid te krijgen zijn twee dingen belangrijk: zorg voor goede raadgevers en leer kritiek te aanvaarden.
Ik denk dat de oudere generaties in bijvoorbeeld onze familie of in de kerk ons goede raad en kritiek geven. Maar dat lukt alleen als we respect voor hen hebben, openstaan voor hun raad en hun kritiek kunnen aanvaarden.
Niet vanzelfsprekend
Het is helaas niet vanzelfsprekend dat de oudere generatie de wijsheid in pacht heeft. In de bijbel worden vaders bijvoorbeeld opgeroepen om kinderen niet te verbitteren[6] en niet op hen te blijven vitten[7]. Het mooie van de Bijbel is dat aan ouderen en gezagsdragers ook wordt geleerd dat zij iemand boven zich hebben, namelijk God[8]. Ook zij hebben de wijsheid van God nodig om op een goede wijze met anderen om te kunnen gaan.
Dit artikel is geïnspireerd op NBG Blog “De wijsheid van Spreuken: samenspel van oud en jong”, 23 augustus 2017, dr. Jaap van Dorp
[1] http://www.ohmnet.nl/artikelen/groeten-namaste/
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Pran%C4%81ma
[3] https://en.wikipedia.org/wiki/Pran%C4%81ma
[4] In Spreuken 20:29
[5] Spreuken 19:20
[6] Efeze 6:4
[7] Kolossenzen 3:21
[8] Zie bijvoorbeeld Kolossenzen 4,1; 1 Korinte 11,3
